खोज

भेटघाटमा मन्त्री खड्काले नेपालमा जलविद्युत्को प्रचुर सम्भावना रहेको र बङ्गलादेशको ऊर्जा आवश्यकतालाई ध्यानमा राख्दै, दुवै देशले आपसी सहकार्यबाट ठूलो फाइदा लिन सक्ने बताएका थिए। उनका अनुसार, आगामी दिनमा दुई देशका सचिवस्तरीय बैठकहरूमा ठूला जलविद्युत् आयोजना निर्माणमा सहकार्य, अन्तरदेशीय प्रसारण लाइनका लागि भारतीय पक्षको सहमति र विद्युत् व्यापार सुरु गर्नेबारे महत्वपूर्ण छलफल र निर्णय हुने विश्वास व्यक्त गरिएको छ। यस सन्दर्भमा, मन्त्री खड्काले नेपाल, बङ्गलादेश, र भारतबीच त्रिपक्षीय विद्युत् व्यापार सम्झौतामा हस्ताक्षर हुने उल्लेख गरेका छन्, जसले बङ्गलादेशमा वर्षायाममा नेपालबाट विद्युत् निर्यात गर्न ढोका खोल्नेछ।

नेपालमा जलविद्युत्को सम्भावना निकै प्रचुर छ। हिमाली भूभागले भरिपूर्ण नेपालको जलस्रोत प्राकृतिक सम्पत्तिको रूपमा महत्त्वपूर्ण रहेको छ। यहाँका नदीहरू र पहाडी क्षेत्रहरूबाट ठूला जलविद्युत् आयोजना सञ्चालन गर्न सकिने सम्भावना भएकाले, नेपालले विश्वस्तरीय ऊर्जा उत्पादनमा ठूलो योगदान दिन सक्छ। मन्त्री खड्काले यसै सन्दर्भमा नेपालले आफ्नो विद्युत् भारत हुँदै बङ्गलादेशमा निर्यात गर्न सक्ने बताएका छन्। यो प्रक्रिया सफल भए नेपालले विद्युत् व्यापारमा नयाँ उपलब्धि हासिल गर्ने विश्वास व्यक्त गरिएको छ।

ऊर्जामन्त्री खड्काले ६८० मेगावाटको सुनकोशी जलाशययुक्त जलविद्युत् आयोजनाको विकासका लागि नेपाल विद्युत् प्राधिकरण र बङ्गलादेश पावर डेभलपमेन्ट बोर्डबीच संयुक्त उपक्रम सम्झौता हस्ताक्षर गर्ने प्रक्रियामा आवश्यक पहलकदमी भइरहेको पनि बताए। सुनकोशी परियोजना नेपालका लागि मात्र नभई बङ्गलादेशको ऊर्जा आवश्यकताका लागि पनि महत्वपूर्ण आयोजनाको रूपमा स्थापित हुनसक्ने योजना रहेको छ। यदि यस परियोजना सफल भए, नेपाल र बङ्गलादेशबीचको ऊर्जा सहकार्य अझ सुदृढ हुनेछ।

यसै क्रममा, बङ्गलादेशका राजदूत चौधरीले पनि बङ्गलादेशले छिट्टै ४० मेगावाट विद्युत् खरिद सम्झौता गर्ने र नेपालबाट विद्युत् खरिद गरेर दुई देशबीचको ऊर्जा सहकार्यलाई थप मजबुत बनाउने योजना रहेको जानकारी दिए। उनले बङ्गलादेशले सिँचाइको नवीनतम प्रविधिको प्रयोग गरी कृषि क्षेत्रमा उल्लेखनीय फाइदा उठाइरहेको बताउँदै, सोही प्रविधि नेपालमा भित्र्याउन सहकार्य गर्न तयार रहेको उल्लेख गरे। बङ्गलादेशले कृषि क्षेत्रको विकासमा नयाँ प्रविधि प्रयोग गरी थोरै जमिनबाट धेरै उत्पादन गर्न सक्षम भएको छ। यसलाई नेपालमा पनि लागु गर्न सकिने र नेपालका कृषि क्षेत्रलाई सुधार गर्न मद्दत पुग्न सक्ने उनले बताए।

नेपाल र बङ्गलादेशबीच ऊर्जा क्षेत्रमा सहकार्यको सम्भावना लामो समयदेखि चर्चा भइरहेको विषय हो। नेपाल जलविद्युत्को प्रचुर स्रोतको धनी भए पनि आफ्नो उत्पादनलाई बढी मात्रामा निर्यात गर्न असमर्थ रहेको अवस्थालाई ध्यानमा राख्दै, बङ्गलादेशजस्तो ऊर्जा अभाव भएको देशसँग सहकार्य गर्दा दुवै देशका लागि लाभदायक हुन सक्छ। नेपालले बङ्गलादेशमा आफ्नो ऊर्जा निर्यात गर्न सके, यो नेपालका लागि मात्र नभई बङ्गलादेशका लागि पनि महत्वपूर्ण उपलब्धि हुनेछ।

बङ्गलादेशमा विद्युत्को माग दिनप्रति दिन बढिरहेको छ। औद्योगिकीकरण, शहरीकरण, र आर्थिक विकासको कारणले बङ्गलादेशलाई थप ऊर्जा आवश्यक पर्ने अवस्था आएको छ। यस सन्दर्भमा, नेपालजस्तो ऊर्जा स्रोतले भरिपूर्ण देशबाट सस्तो र नवीकरणीय ऊर्जा आयात गर्न सक्दा बङ्गलादेशलाई ठूलो लाभ पुग्न सक्छ। यो सहकार्यले दुवै देशको आर्थिक विकासमा ठोस योगदान दिने विश्वास गरिएको छ।

दुई देशका ऊर्जा सम्बन्धित अधिकारीहरूबीच यसअघि पनि विभिन्न तहका बैठकहरू र छलफलहरू हुँदै आएका थिए। यी छलफलले दुवै पक्षलाई सहकार्यका अवसरहरू थप प्रस्ट पार्न मद्दत पुगेको छ। भारतको प्रसारण लाइन प्रयोग गरेर नेपालले बङ्गलादेशमा विद्युत् निर्यात गर्ने विषयले पनि थप चर्चा पाएको छ। यो त्रिपक्षीय सहकार्यले मात्र सम्भव हुने र यसका लागि भारतसँग सहमति आवश्यक भएकोले, यो विषय आगामी सचिवस्तरीय बैठकमा पनि उठ्न सक्ने बताइएको छ।

यस भेटघाटले दुई देशका बीचको ऊर्जा सहकार्यलाई नयाँ उचाइमा पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ। नेपालले आफ्नो जलविद्युत् उत्पादनलाई विस्तार गरी विदेशी बजारमा निर्यात गर्न सक्दा ठूलो आर्थिक लाभ प्राप्त गर्न सक्छ भने, बङ्गलादेशले आफ्नो ऊर्जा आवश्यकता परिपूर्ति गर्न सक्नेछ। दुई देशबीचको यो ऊर्जा सहकार्य दिगो विकास र नवीकरणीय ऊर्जा उत्पादनमा महत्वपूर्ण मोडको रूपमा रहनेछ।

यस भेटघाट र छलफलले ऊर्जा क्षेत्रको विकासमा नयाँ दिशानिर्देश प्रदान गर्ने र दुवै देशको हितमा काम गर्ने ठानिएको छ। नेपाल र बङ्गलादेशबीचको यस सहकार्यले जलविद्युत्को प्रचुर सम्भावना भएको नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय ऊर्जा बजारमा स्थापित गर्ने र बङ्गलादेशलाई आफ्नो बढ्दो ऊर्जा आवश्यकता परिपूर्ति गर्ने अवसर प्रदान गर्नेछ।