खोज

काठमाडौँ, भदौ २४ – नेपालका पहिलो जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री बीपी कोइरालाको १११औँ जन्मजयन्ती आज विभिन्न समर्पित कार्यक्रमहरूसँग मनाइँदैछ। बीपी कोइरालाले आफ्नो जीवनकालमा नेपालमा प्रजातन्त्रको स्थापना र प्रगतिको लागि असीम योगदान दिएका थिए। उनको जन्म विसं १९७१ को भदौ महिनाको २४ गते भएको हो।

बीपीको ऐतिहासिक योगदानलाई सम्मान गर्दै विभिन्न संस्थाहरूले विशेष समारोहहरूको आयोजना गरेका छन्। कांग्रेस पार्टी, भातृ संगठन र बीपी सङ्ग्रहालयले देशभर विविध कार्यक्रमहरूको आयोजना गरेका छन्। यस अवसरमा, नेपाली लेखक सङ्घले बीपी सङ्ग्रहालय, सुन्दरीजलमा एक विशेष कार्यक्रमको आयोजना गरेको छ, जसमा कांग्रेसका प्रमुख पदाधिकारीहरू सम्बोधन गर्नेछन्।

कोइरालाको प्रारम्भिक जीवन र संघर्षपूर्ण यात्राले उहाँलाई भारतमा निर्वासित जीवन बिताउन बाध्य तुल्याएको थियो। राणा शासनको विरोध गर्दै उनका पिता कृष्णप्रसाद कोइरालाले गरिब किसानको कपडा राणा प्रधानमन्त्रीलाई पठाएपछि परिवार भारतमा जानुपरेको थियो। यहीं भारतमा बीपीले स्वतन्त्रता सङ्ग्राममा सक्रिय सहभागिता जनाए र नेपालमा प्रजातन्त्रको स्थापना र पुनःस्थापनाका लागि संघर्ष गरे।

२००३ सालमा बीपीको नेतृत्वमा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको स्थापना भएको थियो, जसले राणा शासनको अन्त्यमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्यो। २००७ सालको क्रान्तिपछि, दुवै दलको एकताले नेपाली कांग्रेसलाई बलियो बनायो र आजको दिनसम्म यो दल संसद्मा प्रमुख दलको रूपमा रहेको छ।

क्रान्तिको सफलतापछि बीपीको नेतृत्वमा बनेको सरकारमा गृहमन्त्रीको रूपमा कार्यरत रहँदा उनले ‘जग्गा जोत्नेको हुनुपर्छ’ भन्ने भूमिसुधार कार्यक्रम लागू गरे। त्यसपछि २०१५ सालको आमनिर्वाचनमा कांग्रेसले दुई तिहाई बहुमत प्राप्त गर्यो र बीपी कोइराला पहिलो जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री बने। उनका नेतृत्वमा राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र र समाजवादको स्थापनाका लागि महत्वपूर्ण कदम चालिए।

विसं २०१७ पुस १ गते शाही नेपाली सेनाको शक्तिको भरमा जननिर्वाचित सरकार अपदस्थ गरिएपछि, बीपीलाई सिंहदरबारमा बन्दी बनाइयो र पछि सुन्दरीजल बन्दी गृहमा पठाइयो। जेलबाट मुक्त भएर स्वदेश फर्किएपछि उनले मेलमिलापको नीति अपनाए, जसले मुलुकको राजनीति र समाजमा सकारात्मक प्रभाव पार्यो।

उनले नेपाली साहित्यमा पनि महत्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएका छन्। बीपीका कृतिहरूमा ‘तीन घुम्ती’, ‘मोदी आइन’, ‘हिटलर र यहुदी’, ‘सुम्निमा’, र ‘नरेन्द्रदाई’ जस्ता उपन्यासहरू उल्लेखनीय छन्। उनका निबन्ध र आत्मवृत्तान्तले पनि नेपाली वाङ्मयमा गहिरो प्रभाव पारेको छ।

बीपीको १११औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा सुन्दरीजलमा स्थित बीपी सङ्ग्रहालयलाई पुनर्निर्माण कार्य सम्पन्नपछि सर्वसाधारणका लागि खुला गरिनेछ। सङ्ग्रहालयमा बीपीको जीवनका महत्वपूर्ण सामग्रीहरू र क्रान्तिमा प्रयोग गरिएका ऐतिहासिक वस्तुहरू राखिएका छन्।

यस विशेष अवसरमा विभिन्न संस्थाहरूले बीपी कोइरालाको योगदानलाई स्मरण गर्दै कार्यक्रमहरूको आयोजना गरेका छन्। कांग्रेस पार्टी र अन्य शुभेच्छुक संस्थाहरूले यस अवसरलाई भव्य र स्मरणीय बनाउने योजना बनाएका छन्।

बीपीको जीवन र योगदानलाई सम्मान गर्दै मनाइने यो जयन्ती केवल उनको सम्झना मात्र होइन, नेपालको राजनीतिक इतिहास र साहित्यमा उहाँको अमूल्य योगदानको पनि मान्यता हो।